ကုထံုးက်ရႉံးျခင္းကို နားလည္ျခင္း

TREAT Asia Report
July 2009

ကုထံုးက်ရႉံးျခင္းကို နားလည္ျခင္း

ကုထံုးက်ရႉံးျခင္းမွာ ေဆးေသာက္ခ်ိန္မွန္ကန္တိက်မႈနွင့္ ေဆးမတိုးေတာ့ျခင္းမ်ားက
အဓိက က်ေသာ အခန္းက႑မွပါဝင္ေနျခင္း

ဂ်ဴလိုင္ ၂၀၀၉- အာရွမွာ ရွိတဲ့ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရဲ႕ ကုထံုးက်ရႉံးမႈနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳ ေနရ ျခင္း အေရအတြက္ေတြ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ပိုမိုမ်ားျပားလာေနပါတယ္။ ကုထံုးက်ရႉံးမႈ ဆိုတာ ခႏၶာ ကိုယ္အတြင္း အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးေတြရဲ႕ တိုးပြားနႉန္းကို ေအအာဗီ ေခၚတဲ့ ပိုးတားေဆး ေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္မတားဆီးနိုင္ေတာ့ျခင္းကိုေခၚတာပါ။ ကုထံုးက်ရႉံးျခင္းဟာ လူနာရဲ႕ ေဆးကို အခ်ိန္မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ ေသာက္သံုးရမယ့္အတိုင္းအတာ၊ ပမာဏ၊ ေဆး အမ်ိဳးအစား အတိုင္းတိတိက်က် လိုက္နာေသာက္သံုးျခင္း (ေဆးေသာက္မွန္ျခင္း) နဲ႔
ေသာက္သံုးေနတဲ့ေဆးအမ်ိဳးအစားရဲ႕ အာနိသင္ရွိျခင္းမရွိေတာ့ျခင္း၊ ေဆးတိုးျခင္း မတိုးေတာ့ျခင္း (ေဆးမတိုးေတာ့ျခင္း) နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္စပ္ေနပါ တယ္။

ေဆးမတိုးေတာ့ျခင္းကိုယ္တိုင္ကိုက ရႈပ္ေထြးတဲ့ျဖစ္စဥ္တခုပါပဲ။ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးေတြဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေဆးေတြ ရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပံုကို နားလည္ ယဥ္ပါး လာျပီးေတာ့ ေဆးေတြက အာနိသင္အရ သူတို႔ ကိုမ်ိဳးပြားတဲ့ တားဆီးျခင္းကေန ဘယ္လို ေရွာင္ၾကဥ္ရမလဲဆုိတာ သေဘာေပါက္လာကာ ဆက္လက္မ်ိဳးပြားလာ ၾကျခင္း ကိုေခၚပါ တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ ေရာဂါပိုးေတြ ဟာ မ်ိဳးဗီဇ အရ ပိုမိုထက္ျမက္တဲ့ ေရာဂါပိုးေတြ ကို မ်ိဳးပြား ထုတ္ယူျပီးေတာ့ လက္ရွိေသာက္သံုးေနတဲ့ ေဆး အာနိသင္မရွိေတာ့ျခင္း (တနည္း) ေဆး မတိုးေတာ့ျခင္း ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို လုပ္ယူပါတယ္။ အခုဆိုရင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ သုေတသန ျပဳမႈ ေတြ ကေန ျပီး ေတာ့ ေဆးေသာက္မွန္မႈနဲ႔ ေဆးတမ်ိဳးျခင္းဆီရဲ႕အာနိသင္ေပ်ာက္ဆံုး မႈ (တနည္းေဆးမတိုးေတာ့ျခင္း) အၾကားက ဆက္စက္မႈေတြ ကို သိလာရပါျပီ။

ေအအာဗီေဆးေတြ ကို သူတို႔ ရဲ႕ အာနိသင္ အလိုက္အုပ္စု မ်ားခြဲျခားနိုင္ပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးေတြရဲ႕ မ်ိဳးပြားျခင္း အေပၚ သူတို႔ ရဲ႕ တားဆီးနိုင္စြမ္းနဲ႔ ခြဲျခားတာပါ။ ေအအာဗီေဆးေတြမွာ ေဆးမတိုးေတာ့ျခင္းနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ မ်ိဳးဗီဇ ဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ေတြလဲရွိပါေသးတယ္။ မ်ိဳးဗီဇ ဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ဆိုုတာကေတာ့ ပိုးေတြအေနနဲ႔ ေဆးမတိုးေတာ့မယ့္ အဆင့္ကိုေရာက္ဖို႔ မ်ိဳးဗီဇေျပာင္းလဲျခင္း ဘယ္နွၾကိမ္ လုပ္ဖို႔ လိုလဲ ဆိုတာ ကိုတုိင္းတာတဲ့ အရာပါ။ အဆင့္ျမင့္ မ်ိဳးဗီဇ ဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ဆိုတာကေတာ့ ပိုးေတြအေနနဲ႔ မ်ိဳးပြားျခင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ခံရျခင္းကလြတ္ေအာင္ မ်ိဳးဗီဇ အသြင္ေျပာင္းျခင္း ကို အဆင့္ မ်ားစြာ လုပ္ဖို႔လိုတယ္ လို႔ ေျပာခ်င္တာပါ၊ ေနာက္တမ်ိဳး အဆင့္နိမ့္ မ်ိဳးဗီဇဆိုင္ရာ အခက္အခဲဆိုတာက ပိုးေတြအေနနဲ႔ ဆက္လက္မ်ိဳးပြား နိုင္ဖို႔ အတြက္ မ်ိဳးဗီဇ အသြင္ေျပာင္းျခင္း ကို အၾကိမ္နည္းနည္းပဲ လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ဆုိလိုတာပါ။ ဥပမာအားျဖင့္-ရီတိုနားဗီးယား နဲ႔ ထပ္တိုးအားျဖည့္ထားတဲ့ လိုပီနားဗီယား (ကယ္လီထရာ သို႔ အလူဗီယာ) ဟာဆိုလို႔ရွိရင္ အင္မတန္အာနိသင္ရွိတဲ့အတြက္ သူ႔မွာ အဆင့္ျမင့္မ်ိဳးဗီဇဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ ဒီေဆးကို ေဆးမတိုးေတာ့မယ့္ အဆင့္ကို ေရာက္ဖို႔ အတြက္ ပိုးေတြအေနနဲ႔ အနည္းဆံုး အဆင့္၆ ဆင့္ေလာက္မ်ိဳးဗီဇ အသြင္ေျပာင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့တာမွသာေဆးမတိုးေတာ့တဲ့ အဆင့္ကိုေရာက္ျပီး ပိုးေတြဆက္လက္မ်ိဳးပြားနိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ နီပါရာပင္းကေတာ့ အာနိသင္ေတာ့ရွိပါရဲ႕ အဆင့္နိမ့္ မ်ိဳးဗီဇ ဆိုင္ရာ အခက္အခဲပဲ ရွိတဲ့အတြက္ ပိုးေတြအေနနဲ႔ အဆင့္တဆင့္သာ မ်ိဳးဗီဇကြဲ အသြင္ေျပာင္း လိုက္ရံုနဲ႔ ေဆးရဲ႕အလုပ္လုပ္ျခင္း (တနည္း) ေဆးရဲ႕ အာနိသင္ကိုရပ္ပစ္နိုင္ပါတယ္။ အဲ့တာေၾကာင့္ ေဆးေသာက္မွန္ကန္မႈ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ စနစ္က်က်ရွိဖို႔ (ဥပမာ-ေသာက္ရမယ့္ ေဆးပမာဏ ရဲ႕ အနည္းဆံုး ၉၅% ရဲ႕အထက္ တိက်ေသခ်ာ ေဆးေသာက္ မွန္ကန္မႈ ရွိရပါမယ္။ ပိုရွင္းေအာင္ေျပာရရင္ တလ မွ ေဆးအၾကိမ္ ၆၀ ေသာက္ရမယ္ ဆိုရင္ ၃ ၾကိမ္ထက္ ပိုျပီးေဆးလြတ္လို႔မျဖစ္ပါဘူး) ဟာ ေဆးမတိုးေတာ့ျခင္း ကိုကာကြယ္ ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ပါတယ္။

ေအအာဗီေဆးေသာက္ၾကိမ္လြတ္သြားျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ၃ မ်ိဳးေသာက္ရမယ့္ ေဆးမွာ ၁ မ်ိဳး သို႔မဟုတ္ ၂ မ်ိဳးသာေသာက္မိျခင္း စတာေတြဟာ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေဆးအာနိသင္ မညီမွ်မႈ ကိုျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ ပိုးေတြ ဟာ အဲ့တာ ကိုအခြင့္ေကာင္းယူ ျပီးေတာ့ ပိုးပြားျခင္းနဲ႔ မ်ိဳးဗီဇကြဲ အသြင္ပြားျခင္းေတြကို လုပ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အဲ့လို ေဆးလြတ္တဲ့၊ ေဆးမေသာက္မိတဲ့ အၾကိမ္မ်ားလာေလေလ ေဆးေတြအေနနဲ႔ ယဥ္ပါးမႈ ျပႆနာ ပိုၾကီးလာေလေလပါပဲ။အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္ ေနာင္တခ်ိန္မွာျပန္ျပီး ေဆးေသာက္ မွန္လာရင္ေတာင္ ေဆးမတိုးေတာ့မယ္ ျပႆနာက ရွိျမဲရွိေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ေအအာဗီေဆးရဲ႕ ေယဘုယ် ပန္းတိုင္ဟာ စပ္တြဲေဆးအတြဲတတြဲနဲ႔ အိတ္ခ်္ပိုင္ဗီ ပိုးေတြကိုမ်ိဳးပြား၊တိုးပြားျခင္းကေန တတ္နိုင္သမွ် အခ်ိန္ၾကာၾကာ ကာကြယ္ တားဆီး ေပးဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးေသာက္မွန္ျခင္း (ေသာက္ရမယ့္ ေဆးမာဏ နဲ႔ ေဆးေသာက္သံုးမႈ အခ်ိန္မွန္ျခင္း ၊တိက်ျခင္း) နဲ႔ ေဆးတခုျခင္းဆီရဲ႕ သြင္ျပင္လကၡဏာ (ဥပမာအားျဖင့္ အန္အာတီအိုင္၊ ေအအာဗီေဆး ရဲ႕ ပထမဆံုးအုပ္စု ဟာဆိုလို႔ ရွိရင္ တျခား ဒုတိယ၊ တတိယ ေဆးအုပ္စုေတြထက္ ပိုးကိုေဆးမတိုးနိုင္ေတာ့ျခင္းမွာ ပိုနိုင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ လြယ္လြယ္နဲ႔ေဆးမတိုးေတာ့မယ့္ အာနိသင္မရွိေတာ့မယ့္ ေဆးအုပ္စု ကို ေဆးတမ်ိဳးျခင္းဆီရဲ႕ သြင္ျပင္လကၡဏာ လို႔ ေခၚပါတယ္) စတဲ့အခ်က္ေတြဟာလဲ ကုထံုးက်ရႉံးမႈ ဘယ္အခ်ိန္ မွာ ျဖစ္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ ျဖစ္မယ္မျဖစ္ဘူးစတာ ေတြကို လႊမ္းမိုးနိုင္ပါတယ္။

ေန႔လည္ ၂း ၄၈ နာရီ
၁၆ ရက္ ဂ်ဴလိုင္လ ၂၀၀၉ ခုနွစ္
ေအာင္မ်ိဳး
ဘာသာျပန္သည္။